Monologue Group

  आज अजून एक वाढदिवस खिशात टाकून ती  भटकायला बाहेर पडली. एकटीच. आज थोडा वेळ तरी मनाला वाटेल ते करायचे अशी तिने स्वतःला परवानगी दिली होती. “हे कसले नवीन फॅड ? आमच्या वेळी नव्हते असले काही !” आईचा आवाज कानात घुमला तसे तिने त्याकडे दुर्लक्ष केले. पायात शूज घालून दुसरा काही विचार मनात डोकवायच्या आत तिने रस्ता धरला तिच्या आवडत्या जागेचा.  फॉल  मधला सुंदर दिवस. रस्ताभर  लाल,किरमिजी, पिवळ्या, तपकिरी पानांचे गालिचे अंथरले होते. ‘अगदी रेड कार्पेटच पसरले आहे जणू आपल्यासाठी’. उगाच खुद्कन हसू आले तिला. चालता चालता २-४ वेगवेगळी पाने तिने नेहेमीसारखी गोळा केली. फॉल मधे पाने, हायकिंग ला गेले की पाइन कोन आणि समुद्र किनारी शंख, शिंपले, वेगळा एखादा दगड असे काही गोळा करून घरी आणणे  हा तिचा नेहेमीच उपक्रम. हवा जराशी गारसर पण अजून बोचरेपणा चढायचा होता हवेला. निरभ्र निळे आभाळ, थोडा पश्चिमेकडे कललेला सूर्य; स्वतात च रमलेला.  तिने एक खोलवर श्वास घेतला.  पाय जसे भरभर हलू लागले तसे छान उबदार वाटू लागले. एक लय आली चालीला आणि मग मनही मोकळे व्हायला लागले.  आता सूर्य बराच...

  ते दोन उंच मानेने डोलणारे ध्वज पाहून मला असे वाटले की ह्या दोन सौंस्कृतींचा मिलाफ असणारे असे काहीतरी लिहावे. वेळे अभावी नि खरे तर कामचुकार पणा अंगात भिनलेला असल्यामुळे एक पूर्वीचेच लिखाण वाचून दाखवत आहे. आशीर्वाद असावेत .  अमेरिकेत भेटलेला बुद्धिस्ट जगताना वेडेपणा करण्यात जी मजा आहे ना ती कशातच नसावी. म्हणजे मला जेवढे आयुष्य कळले, आणि मला माहिती आहे की मला कळलेले आयुष्य हे उगाचच "समिंदर मे खसखस" इतकेच आहे, त्यावरून तरी असे जाणवते की जो वेडावला तोच जगला. बाकीचे ते सारे, आले आणि गेले! आणि खरे म्हणजे प्रत्येक जणच कुठे ना कोठे तरी वेडेपणा करतच असतो. वेडेपणा म्हणजे गैरकृत्य करण्याची मुभा असे माझे म्हणणे अजिबात नाही. उगाचच सकाळी सकाळी उठून एका पोलिसाच्या श्रीमुखात भडकावली, तर जे व्हायचे तेच होते. त्यात जगण्याची मजा कदापिही नाही. मला अध्याहृत असणारा वेडेपणा हा एखाद्या गोष्टीच्या आकंठ प्रेमात बुडाल्याने येणारा वेडेपणा आहे. पावसाचे वेड असणारा माणूस हा, इतर मोसमात लोणावळ्याला जायच्या ऐवजी, पुढचे दोन दिवस मुसळधार पावसाची शक्यता जाहीर झाल्यावर लोणावळ्याला जायला निघतो. लोणावळ्याच्या ठेस...

  मान  उंच, कटी  ताठ असावी, येण्याने तव सभा सजो करणी आपली उच्चं असावी, भवतालीची फिकीर नको अशी काहीशी विडंबनाची, लहान पाणी ची ओळ  आठवते. बहुदा " बिकट वाट वहिवाट नसावी, धोपट मार्गा  सोडू नको सौंसारा मध्ये ऐस  आपला, उगाच भटकत फिरू नको ह्या कवितेचे आम्ही केलेले त्यातल्या त्यात  चांगलेसे विडंबन होते. आणि हो ह्याच विडंबनाची दुसरी ओळ बदलून आणखीन भरपूर विडंबने करता येतात ह्याची जाणीव पण आम्हा औटघटकेच्या कवींना होती. ती दुसरी विडंबने जाऊ देत. त्या बद्दल मी परत कधीतरी बोलेन पण हे जे लिहिलेले विडंबन आहे ना ते चांगलेच आठवते. ते जेव्हां शिजवले, तेव्हां पण मला आपण नक्की चांगले कवी होणार असे वाटले होते. आता विडंबन शिजवणे आणि चारोळ्या किंवा कविता  पाडणे हे वाक्प्रचार हे  मी आणि माझ्या बहिणीने मराठी भाषेला बहाल केले दोन अलंकार आहेत. (हा गैरसमज लहान पणा पासून अजून तसाच आहे. आम्ही पुणेरी ना. मग ते असेच असायचे) पण पुढे जाऊन आपणच लिहिलेल्या ओळींचा सुंदर अर्थ लागू लागला आणि लहान पाणी आपल्या हातून देवानेच इतके चांगले लिहून घेतले असावे असे वाटू लागले. ह्या दोन ओळी क...

  फुलपाखरू - स्टाफ रूम मध्ये आपल्या खुर्चीपाशी येऊन तिने हातातली पुस्तके आणि नोट्स टेबलावर टाकली. आणि खुर्चीवर बसकण मारली. क्षणभर थबकून तिने घड्याळाकडे पाहिले. चलो, निघायला हवं. फास्ट लोकल चुकली की मग घरी जायला उशीर. अर्थात घरी जाऊन तरी काय, कोण आहे तिथे माझी वाट पाहणारे? आणि काम तरी काय? उद्याच्या लेक्चरची तयारी, नोट्स काढणे... काहीतरी बनवून पोटात ढकलणे.. झालं.  संपला दिवस. गेले कित्येक दिवस, कित्येक महिने, वर्षं... अशीच संपलेली आहेत - नीरस, बेचव.  पाण्याचा एक घोट घेऊन ती आवरा आवर करू लागली. इतक्यात, "काय विद्या बाई, निघालात का?" - देशपांडे सरांचा परिचित आवाज कानावर आला. मान वर करून पाहिले तर सर हसतमुखाने तिच्याकडे बघत, येत होते.  "काय हे सर, मला अहो जाहो काय करता"? देशपांडे सर - हेड ऑफ बायोलॉजी डिपार्टमेंट. तिच्यापेक्षा जवळ जवळ वीस वर्षांनी सिनिअर. पण अजूनही ते तिच्याशी बोलताना, तू-तुम्ही याच्या सीमारेषेवरच राहिले होते.  "सर, तुम्ही रजेवर आहेत ना, महिन्याभराच्या ?" तिने थोड्या आश्चर्याने विचारले.  "हो. पण माझी संशोधनाची फाईल इथेच विसरलो होतो. ती न्य...

  तिने ठरवलं  आता मोकळं व्हायचं  अनेक दिवस ती न्याहाळत होती  अंगणातला मेपल  एकेका पानाचा लोभ सोडताना  अगदी तसेच,  आत्ममग्न वैराग्य  सोडून द्यायचे इतके दिवस  (का वर्षे?) जोपासलेले, सांभाळलेले  हेवे-दावे, राग-रुसवे,  काळाच्या आघाताचे व्रण,  आठवणींच्या कुरवाळलेल्या जखमा.  मुक्त करायची  विचारांची वावटळ  कचाट्यात पकडून, गरागरा फिरवत  खोल खोल अंधाऱ्या गुहेत नेणारी  सोडून द्यायचे एकेक करत  स्वतःला लावून घेतलेले दोष,  दुसऱ्याला दिलेली दूषणे, पुसून टाकायचंय अभागी मळवट  अगदी मोकळं मोकळं  हलकं हलकं वाटेल  मनावरच्या, खांद्यावरच्या ओझ्याशिवाय  अनोळखी होईन कदाचित  स्वतःलाच  मग परत एकदा  आतुरतेने वाट बघीन  नव्या,कोवळ्या, तरतरीत, आश्वासक पालवीची.  अमिता खरे

  म्हमद्या केसांमधून कंगवाच फिरवत होता जेंव्हा बाळूने त्याला दारातून साद घातली.  म्हमद्या, रेडी झाला न्हाय व्हय रे ? टेम झाला की तुजा. हां बाळूभाऊ, ये देखो रेडीच है मै ! अम्मी चा ठाव हाय ना तुमाला? ४ ला चाय बनवती आन माझ्या मागं लागती तयार होजा करके.  थोड्याफार फरकाने हे या दोघांमधले रोजचे संभाषण.  बाळूची टॅक्सी म्हमद्या नाईटला चालवतो त्याला आता ३ वर्ष झाली.  सकाळी ६ ते दुपारी ४ पर्यंत बाळू आणि मग संध्याकाळी ५-६ पासून ते जशी पॅसेंजर मिळतील तशी साधारण पहाटे ४-५ पर्यंत म्हमद्या.  म्हमद्या पायात स्लीपर अडकवणारच होता तेवढ्यात सकीना आतल्या चार फुटी स्वयंपाकघर सदृश जागेतून ओरडली, अरे निकला किधर? हा नारियल हिथंच राहिला ना. सगळ्याची याद द्यावी लागते या पोट्ट्याला.. असं म्हणत हातात एक छोटासा नारळ घेऊन बाहेर आली.  आज मंगळवार, गणपतीला नारळ फोडण्याचा वार ना. बरोबर, आपण विसरतो, पण अम्मी एवढ्या वर्षात एकदा पण नाही विसरली. वस्तीच्या मधोमध असलेल्या या गणपती वर तिची फार श्रद्धा.  आताय गं मै अम्मी म्हणत तो नारळ आणि दारातील बाळूकडून गाडीची चावी घेऊन म्हमद्या निघाला आ...